In dit blog leg ik uit wat bosplantsoen is en waar dit zoal toegepast wordt.
Bosplantsoen is een combinatie van boomvormend en struikvormend plantmateriaal. Door bos plantsoen aan te planten, ontstaat er een bosachting geheel. Het plantmateriaal van bosplantsoen bestaat uit:
- Inheems loofhout zowel bomen als heesters(een ander woord voor heester is struik)
- Goedkoop plantmateriaal gekweekt uit zaad of stek
Bosplantsoen wordt vooral toegepast bij de aanleg van landschappelijke en stedelijke beplanting. Door het goed aanplanten van een bosplantsoen kun je een stuk(je) natuur vormen waar dieren hun vaste rust en verblijfplaats en voedsel kunnen vinden. Hierdoor kan het aanplanten van bosplantsoen een positieve bijdrage leveren aan het verhogen van de biodiversiteit.
Wat houdt de term bosplantsoen in?
De term bosplantsoen bestaat uit twee woorden bos en plantsoen. Hieronder volgt een korte uitleg over bos plantsoen.
Een bos is een uitgestrekt gebied van land dat bedekt is met bomen, struiken en vaak ook ondergroei. In een bos komen naast snelgroeiende bomen ook soorten voor die minder snel groeien. Ontwikkeling van (kaal) land naar bos wordt ook wel successie genoemd. Successie is de verandering van vegetatie(planten) door de tijd. Bossen hebben niet alleen een ecologische waarde, maar zijn ook economisch van belang. Bijvoorbeeld als bron voor hout en recreatieve doeleinden.
Het woord plantsoen wordt in het algemeen gebruikt voor een aangelegde groenvoorziening in de openbare ruimte. Doorgaans bestaat dit uit een gevarieerde verzameling van planten, zoals
- Bomen
- Heesters
- Vaste planten
Plantsoenen hebben een belangrijke functie in de openbare ruimte. Zo wordt de leefbaarheid vergroot, biodiversiteit bevorder, en mogelijkheden tot recreatie. Het beheer van een plantsoen omvat vaak het snoeien en onderhouden van de aanwezige beplanting om een aantrekkelijke, functionele groene ruimte te behouden.
Functie van bosplantsoen
Bosplantsoen vervult verschillende functies. Hieronder vindt u een korte beschrijving van mogelijke functies van bosplantsoen:
Verkeersfunctie:
- Wegbegeleiding: Bosplantsoen langs wegen biedt visuele begeleiding voor weggebruikers, waardoor oriëntatie en veiligheid worden verbeterd.
- Akoestische barrière: Dichte aanplant van bosplantsoen fungeert als een natuurlijke geluidscherm, waardoor geluidsoverlast van het verkeer wordt verminderd.
Natuurlijke functie:
- Luchtzuivering: Bosplantsoen draagt bij aan het zuiveren van de lucht (fijnstoffilter)
- Klimaatregulatie: Door schaduw te bieden en verdamping te bevorderen, draagt bosplantsoen bij aan het reguleren van de lokale temperatuur en het verminderen van het hitte-eilandeffect.
- Flora en fauna-corridor: Bosplantsoen langs wegen vormt een corridor die wilde dieren in staat stelt zich te verplaatsen tussen verschillende leefgebieden, waardoor biodiversiteit wordt bevorderd.
Maatschappelijke functie:
- Visuele en esthetische verbetering: Bosplantsoen verbetert de visuele aantrekkelijkheid van stedelijke en landelijke omgevingen, wat een positief effect heeft op de beleving van de omgeving.
- Recreatie: Goed ontworpen en aangeplant bosplantsoen kan recreatieve ruimtes bieden voor wandelen, fietsen en andere activiteiten, wat een positieve bijdrage geeft aan gezondheid en het welzijn.
Bosplantsoen planten
Bij het samenstellen van de bosplantsoenbeplanting is het goed om een gevarieerd sortiment samen te stelen. Je kunt de volgende beplantingsvormen toepassen binnen het bosplantsoen:
- Door bomen bepaalde beplantingsvormen
- Door heesters (struiken) bepaalde beplantingsvormen
- Door bomen en heesters (struiken) bepaalde beplantingsvormen
- In haagvorm bijvoorbeeld als natuurlijke veekering of vlechtheg
Planten van bosplantsoen wordt vaak aangeplant volgens het wijker – blijver principe.
- Wijker: snelgroeiende boomsoorten die op (langere) termijn plaatsmaken voor langzaam groeiende soorten’
- Blijver: boomsoorten die tot de climax vegetatie behoren
Soortentabel bosplantsoen
| Boom/heestersoort | Vogels (bes/zaad) | Kleine zoogdieren | Schuil/nestplaats |
|---|---|---|---|
| Acer campestre (Veldesdoorn) | XX | ||
| Alnus spp. (Els) | XX | X | |
| Amelanchier spp. (Krentenboompje) | XX | X | |
| Aronia spp. (Appelbes) | XX | XX | |
| Cornus alba / sanguinea / sericea (Kornoelje) | XX | X | |
| Cornus mas (Gele kornoelje) | X | X | |
| Corylus spp. (Hazelaar) | XX | X | |
| Crataegus spp. (Meidoorn) | XX | XX | |
| Euonymus spp. (Kardinaalsmuts) | X | X | |
| Frangula alnus (Vuilboom) | XX | X | |
| Ligustrum spp. (Liguster) | X | XX | |
| Prunus spinosa (Sleedoorn) | X | XX | |
| Viburnum opulus ( Gelderse roos) | X |
Hoe bosplantsoen onderhouden
Goed onderhoud van bosplantsoen is van groot belang voor het voortbestaan van diverse soorten planten en dieren. Ook de functie als verbindingsweg tussen geschikte leefgebieden is belangrijk. Het beheer kan variëren van vrijwel ‘niets’ doen tot het eens in de vijf tot twintig jaar afzetten van een deel van de beplanting. Onderhoud jonge aanplant:
- Houd in de gaten of de jonge aanplant niet al te zeer te lijden heeft van concurrentie door diepwortelende en hoog opschietende grassen en kruiden.
- Ook lianen als haagwinde en hop kunnen wel eens zo woekeren dat de jonge beplanting er last van heeft.
- Gebruik geen bestrijdingsmiddelen, maar grijp eventueel in door enkele malen per jaar te maaien. Doe dit met beleid. Vaak maaien leidt tot een sterke hergroei, vooral van grassen waardoor de voedsel- en vochtconcurrentie juist toe- in plaats van afneemt.
- Maak een onderhoudsschema Een gebruikelijke onderhoudsvorm bij lijnvormige beplantingen is hakhoutbeheer. Daarbij zet u eens in de 7 tot 20 jaar de beplanting in zijn geheel af. U kunt enkele bomen sparen.
- Door jaarlijks of om de paar jaar een deel van de houtopstand af te zetten spreidt u het werk in tijd en ruimte. Dat is vanuit ecologisch oogpunt aantrekkelijk.
Advies nodig?
Wilt u weten wat wij voor u kunnen betekenen? Wij zijn gecertificeerd ETW-er en European Tree Technician. Wij zijn gespecialiseerd in het uitvoeren van BEA’s en boomveiligheidscontroles.
